W Polsce zauważa się wzrost liczby spraw o rozwód. Niektóre z nich kończą się szybko, czasem już na pierwszej rozprawie, natomiast inne mogą toczyć się przez rok lub nawet kilka lat. Ostateczny czas trwania zależy od stopnia skłócenia małżonków i od tego, czy są skłonni walczyć o każdą kwestię. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie, wyrok zazwyczaj zostaje wydany na pierwszej rozprawie, która ma miejsce po minimum trzech miesiącach. W przypadku rozwodu z orzekaniem o winie, postępowanie to może zajmować od trzech do czterech rozpraw, a przerwy między nimi wynoszą zazwyczaj od 3 do 4 miesięcy.
Ile trwa rozwód z orzekaniem o winie?
Jeśli małżonkowie nie zdecydują się na uniknięcie orzekania o winie w sprawie rozkładu pożycia małżeńskiego, konieczne będzie wykazanie, kto ponosi winę za rozpad związku i z jakiego powodu. W celu przedstawienia dowodów w tym zakresie, może być konieczne powołanie świadków. Im więcej świadków zostanie powołanych, tym więcej rozpraw może być wymaganych, a okres między nimi może trwać kilka miesięcy.
Czasami świadek składa zeznanie krótko, trwające około 20-30 minut, jednak są również osoby, które posiadają dogłębną znajomość sytuacji między małżonkami i mogą składać zeznania trwające godzinę lub dłużej. W takim przypadku sąd może nie być w stanie przesłuchać 2-3 świadków w ciągu jednej rozprawy. To z kolei może prowadzić do wydłużenia czasu trwania całego procesu.
Należy również pamiętać, że świadek może mieszkać daleko od siedziby sądu, w którym toczy się sprawa, co daje mu prawo do wniesienia o przesłuchanie go w sądzie najbliżej jego miejsca zamieszkania. Taka sytuacja również wydłuża czas trwania procesu o kolejne kilka miesięcy.
Od 2019 roku istnieje możliwość, że świadek w procesie rozwodowym składa swoje zeznania na piśmie. W takim przypadku dostaje on listę pytań oraz formularz z obowiązkiem odpowiedzi na pytania, zwykle z terminem do 14 dni od doręczenia mu korespondencji. W czasach pandemii koronawirusa ta opcja jest coraz częściej wykorzystywana przez sądy, ponieważ zmniejsza ona kontakt na sali sądowej między świadkami, sędziami oraz stronami procesu i ich pełnomocnikami.
Warto również pamiętać, że postępowanie rozwodowe może trwać dłużej, gdy przedstawiamy wiele dowodów z dokumentów, do których sąd musi się zwrócić do różnych organów państwowych i instytucji, takich jak akta innych spraw sądowych, informacje z banków, od operatorów sieci komórkowych itp.
Decyzja o długości trwania postępowania rozwodowego zależy od kilku czynników, m.in. od liczby zgłoszonych świadków oraz sposobu przeprowadzenia przesłuchań (osobiście w sądzie czy na drodze pisemnej). Ponadto, jeśli małżonkowie posiadają wspólne dziecko, to istotny jest ich wspólny kompromis w sprawie władzy rodzicielskiej, alimentów i kontaktów z dzieckiem.
Zamiast dążyć do maksymalnej liczby świadków, warto wybrać 2-3 osoby, które były dobrze zaznajomione z sytuacją między małżonkami i były naocznymi świadkami pewnych zachowań i zdarzeń. Należy również pamiętać, że Sąd może zignorować dowód, który służy jedynie do wydłużenia postępowania lub jest nieistotny dla sprawy lub został już udowodniony.
Ile trwa rozwód bez orzekania o winie ?
Trzeba pamiętać, że najszybszy rozwód to taki, w którym małżonkowie osiągnęli porozumienie w kwestiach istotnych. Taki rozwód nazywany jest rozwodem za porozumieniem stron lub rozwodem bez orzekania o winie.
Jeśli oboje małżonkowie osiągnęli porozumienie we wszystkich istotnych kwestiach, to rozwód może zostać przeprowadzony szybko i zakończyć się już na pierwszej rozprawie.
Porozumienie między małżonkami w kwestiach istotnych oznacza, że:
- nie ma potrzeby ustalania, kto ponosi winę za rozkład małżeństwa,
- są zgodni co do spraw związanych z władzą rodzicielską nad ich wspólnym małoletnim dzieckiem,
- ustalili kwotę alimentów na dziecko,
- uzgodnili, jak będą wyglądały kontakty dziecka z rodzicami po rozwodzie.
Ile może trwać rozwód za porozumieniem stron?
Rozwód może trwać jeszcze krócej, gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci i zgodzą się na nieorzekanie o winie za rozkład pożycia małżeńskiego. W takiej sytuacji nie ma potrzeby negocjacji w sprawie kwestii związanych z dziećmi oraz sporządzania rodzinnego planu wychowawczego, który określa m.in. władzę rodzicielską, alimenty oraz kontakty z dziećmi.
Ważne jest, aby pamiętać o kwestiach formalnych, które mogą wpłynąć na długość postępowania sądowego. Z tego powodu warto dokładnie sporządzić pozew oraz odpowiedź na pozew, aby uniknąć braków formalnych i nieporozumień. Jeśli sąd zauważy jakieś braki, to będziemy musieli uzupełnić dokumenty lub udzielić wyjaśnień, co może opóźnić proces.
Porozumienie między małżonkami jest kluczowe, a w rozmowach i przygotowaniu dokumentów mogą pomóc pełnomocnicy, tak jak radca prawny czy adwokat. Długość postępowania zależy od liczby spraw wpływających do danego sądu oraz liczby sędziów orzekających w danym wydziale. Przykładowo, rozwód bez orzekania o winie w Sądzie Okręgowym na Śląsku może zostać uzyskany po około 3-4 miesiącach od złożenia pozwu, ale w Warszawie pierwsza rozprawa może się odbyć nawet po 8 miesiącach.
Warto pamiętać, że pozwu o rozwód nie można złożyć w dowolnym Sądzie i w dowolnym mieście, ponieważ musi to być właściwy miejscowo Sąd Okręgowy. Ponadto, nie zawsze Sąd orzeknie między małżonkami rozwód, nawet jeśli uda im się osiągnąć porozumienie.
Podział majątku ma również wpływ na czas trwania sprawie rozwodowej
W niektórych przypadkach, Sąd podejmuje decyzję o podziale majątku wspólnego małżonków podczas procesu rozwodowego. Jednakże, taka sytuacja zdarza się rzadko i zwykle tylko wtedy, gdy obie strony zgadzają się co do sposobu podziału majątku i co do jego składu.
Jeśli małżonkowie nie są zgodni w kwestii podziału majątku, Sąd może uznać, że dokonanie takiego podziału opóźni proces rozwodowy i odrzucić wniosek o podział. W takim przypadku konieczne będzie złożenie kolejnego wniosku o podział majątku w oddzielnym postępowaniu sądowym po rozwodzie.
Badanie psychologiczne i pedagogiczne
Jeśli w sprawie rozwodowej pojawi się konieczność przeprowadzenia badań przez psychologa i pedagoga w ramach OZZS (Opiniodawczy Zespół Sądowych Specjalistów), to wydłuży to postępowanie. Badania te przeprowadza się, gdy jeden z małżonków zarzuca drugiemu nieprawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej lub chce ograniczyć mu kontakty z dzieckiem. Badania te dotyczą tylko sytuacji, w której małżonkowie mają wspólne małoletnie dziecko, a celem ich przeprowadzenia jest ustalenie, które rozwiązania będą dla dziecka najkorzystniejsze – chodzi tu o ustalenie władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem oraz zgodności rozwodu z interesami dziecka. Jednak czas oczekiwania na takie badanie może wynosić kilka miesięcy, a czasem nawet ponad pół roku.
Sprawa rozwodowa a apelacja od wyroku
W trakcie postępowania rozwodowego każdy z małżonków może mieć zastrzeżenia do decyzji sądu, np. w kwestii alimentów czy kontaktów z dziećmi. W takim przypadku można odwołać się od decyzji za pomocą zażalenia, które spowoduje skierowanie sprawy do sądu wyższej instancji lub innych sędziów tego samego sądu, którzy zweryfikują decyzję sądu rozwodowego. Rozpatrzenie takiego zażalenia zwykle trwa około 3 miesięcy. W przypadku niezadowolenia ze wyroku końcowego, strona ma prawo wnieść apelację do sądu wyższej instancji, co zwykle trwa co najmniej pół roku.
Jednakże, terminy te są jedynie informacyjne i mogą się różnić w zależności od sądu. W przypadku konfliktu między małżonkami w kwestiach takich jak zawinienie, alimenty, opieka nad dziećmi czy kontakty z nimi, należy się liczyć z długotrwałym procesem rozwodowym, trwającym przynajmniej rok, a nawet dłużej.